Delfy w starożytności były jednym z głównych ośrodków kultu boga poezji, muzyki i sztuk wszelakich – Apolla. Jak podają mity, niegdyś pokonał on strzegącego wyroczni w Delfach Pytona i objął w posiadanie tamtejszą świątynię.
Sanktuarium boga Apollina miało kształt trapezu otoczonego murem (datowanym na V-VI w. p.n.e.), mieszczącym w sobie kilka bram wejściowych. Przez cały obszar sakralny wiła się święta droga (via appia), po obu stronach której mieściły się liczne pomniki wotywne, jońskie i doryckie skarbce, sanktuaria Gai, Dionizosa i Posejdona oraz dawne miejsca kultu, takie jak: skała Sybilli i źródło Kassotis. Dziś po tych wszystkich darach wotywnych i pomnikach kommemoratywnych pozostały jedynie cokoły i fundamenty.
Sam środek kompleksu sakralnego (zwanego też hieronem lub temenosem) zajmowała otoczona murem świątynia Apollina (wybudowana w latach 369-329 p.n.e.) – to właśnie ku niej wiodła brukowana święta droga.
Delfy | Ruiny świątyni Apollina (by catchpenny)
Budowla wzniesiona została w stylu doryckim i reprezentowała typ zwany peripterosem (cella otoczona pojedynczą kolumnadą). Na krótszych bokach świątyni mieściło się 6, zaś na dłuższych - 15 doryckich kolumn.
W sali głównej znajdował się monumentalny, złoty posąg boga Apollina oraz tzw. adyton, czyli święte miejsce dostępne jedynie kapłanom lub osobom wybranym, w którym mieściła się wyrocznia. Jak podaje literatura, adyton ów położony był ok. 1,2 m poniżej posadzki, jego podłogę zaś stanowiła ziemia przykrywająca skałę, w której znajdowała się szczelina. Właśnie tu ulokowany był trójnóg, na którym siadywała kapłanka Pytia i, jak głosi tradycja, „w trans wieszczy” miały wprowadzać ją wyziewy wydobywające się ze skalnej szczeliny. Adyton mieścił także tzw. omfalos, czyli mityczny „pępek świata”.
Niezwykłym wrażeniem musi być stanięcie wśród ruin świątyni i wyobrażenie sobie, że oto znaleźliśmy się w samym środku świata.
Wieszczka wypowiadała słowa wyroczni w formie fragmentarycznej i chaotycznej, toteż niezbędna była obecność kapłana-proroka układającego jej słowa w regularny tekst heksametryczny. Jak podają źródła, na wieszczki wybierano początkowo młode dziewczyny, z czasem zaś dojrzałe kobiety, ok. 50-letnie i pochodzące z szanowanych rodzin.
Nim kapłanka mogła podjąć się rozwiązania czyjegoś problemu, czyli odpowiedzieć na pytanie interesanta zasięgając rady samego Apolla, musiała się do tego solidnie przygotować poszcząc kilka dni i biorąc rytualną kąpiel w wodach Źródła Kastalskiego. Następnie zasiadała na trójnogu wśród oparów palonych liści wawrzynu.
Ciekawostką jest, że do czasów hellenistycznych przepowiednie wieszczki zapisywano wierszem, a od tego czasu – prozą.
W okręgu Apollina znajdował się również teatr i sanktuarium boga wszelkiej uciechy – Dionizosa.
Delfy | Główny ośrodek kultu Apollina w starożytnej Grecji (by catchpenny)